15 października 2020

Opowieść trzecia – Paweł i Gaweł

Obowiązki i zasady.

Paweł i Gaweł to opowieść oparta na dobrze znanym wierszu Aleksandra Fredy. W naszym świecie opowiadanym posługujemy się obrazkiem domu podzielonego na dwa kolory wyrażające odmienne charaktery. Spokój Pawła jest niebieski, a szaleństwo Gawła jest czerwone. Tak różni sąsiedzi mogą ze sobą mieszkać w jednym domu pod warunkiem… no właśnie, jakim?

Po co nam zasady?

Paszczak z Krainy Muminków otaczał się ciągle regulaminami, nie zrobił niczego co wykraczało poza uznawane przez niego zasady. Zmuszał innych do ich przestrzegania. Ale czy był w tym szczęśliwy?

Aleksander Fredro napisał wiersz o Pawle i Gawle ok. 1880r. Pomimo, że upłynęło już sporo czasu, to jego treść jest nadal aktualna. Mamy tu postać Gawła, który jest całkowitym przeciwieństwem Paszczaka. Nie uznaje żadnych reguł, robi co chce, nie zważając na swojego sąsiada – strzela, przewraca meble, trąbi i robi duży hałas. Wszystko to bardzo przeszkadza Pawłowi, nie może tego znieść. Wpada na pomysł i pokój zamienia w łowisko ryb. Konsekwencje tego ponosi Gaweł, bo woda kapie mu na nos. Nie jest to przyjemne dla hałaśliwego sąsiada. Okazuje się, że ta anarchistyczna „zasada” – wolnoć Tomku w swoim domku, obraca się przeciwko niemu.

Przełóżmy tę opowieść na sytuację w naszych domach. Nie ma nic gorszego dla dziecka niż brak jasnych zasad. Dziecko nie wie, czego się od niego oczekuje. Jeżeli mama na coś pozwala, a tata tego zabrania, pojawia się chaos, dziecko nie czuje się bezpiecznie. Taka sytuacja powoduje, że dziecko uczy się manipulowania innymi.

Co zrobić, żeby nasza rodzina nie była podobna do historii o Pawle i Gawle?

Jednak potrzebujemy zasad:

najlepiej takich, które dotyczą naszej rodziny, wtedy stają się nam bliższe, są po prostu NASZE – „Rozumiem, że Kuba Kowalski gra na komputerze 6 godzin, a w NASZEJ RODZINIE dzieci mogą grać na komputerze 30 minut”
jeśli zasada już obowiązuje, to nie zmieniaj jej. Często nie jest to łatwe, wymaga od Ciebie dużego wysiłku, cierpliwości i spokoju, ale bardzo potrzebne jest Twojemu dziecku
zasada nie ma być zakazem, a powinna mówić, czego od dziecka oczekujemy – zamiast „ nie kłam”, powiedz „mów prawdę”
staraj się przestrzegać zasad obowiązujących w Waszym domu
ilość zasad powinna być odpowiednia do wieku dziecka, nie można jednocześnie wprowadzać zbyt wielu zasad. Po pewnym czasie zasada staje się normą i wówczas można pracować nad kolejną

Czy posłuszeństwo jest tym samym co uległość?

Posłuszeństwo i uległość są często traktowane zamiennie. Nie jest to jednak to samo. Dziecko uległe robi wszystko, co mu się każe, ale nie ma to dla niego znaczenia, nie zależy mu na tym. Często nie rozumie sensu, czasem jest uległe ze zwykłego strachu przed karą. Jeżeli zaś dziecko jest posłuszne, to dlatego, że dokonało takiego wyboru, ono chce zrobić to, o co prosi go rodzic.

Zasady są ważne również dlatego, że ich brak obraca się przeciwko nam samym. Dzieci też przecież potrzebują poszanowania swoich zasad! Na wzajemności opiera się dobrze rozumiane posłuszeństwo i stosowanie się do zasad.

Bo rację ma poeta „Z tej to powiastki morał w tym sposobie. Jak ty komu, tak on Tobie!” A zasady służą nam wszystkim.

Opowieść: Paweł i Gaweł;
źródło: D. Szubstarska przy współpracy B. Bednarskiej; Nowy Świat Opowiadany; Wyd. Harmonia 2015