Recenzje

Autorką płyty pt. KOLORY jest Agata Świętoń – wokalistka, autorka tekstów i muzyki oraz logopedka. To bogactwo doświadczeń z pewnością wpłynęło na ogromną wartość tego albumu.

Proste słowa poszerzające horyzonty

Każdy z utworów opowiada o innym kolorze. Teksty piosenek stanowią niezaprzeczalny walor tej płyty – przemyślane, dostosowane do dzieci, proste, ale jednocześnie rozwijające słownictwo. Zawierają porównania, zagadki, są punktem wyjścia do ćwiczeń językowych np. co to znaczy nosić różowe okulary, co to znaczy, że coś lub ktoś daje nam w kość? Powyższe piosenki pobudzają wyobraźnie, wspólnie z dzieckiem można wymyślać co jeszcze może być np. czerwone, niebieskie, z czym te kolory się kojarzą.

Ostatni utwór pt. Kolory, wprost opowiada o kolorach i związanych z nimi emocjami. Dla starszych dzieci to fantastyczny punkt wyjścia do rozmowy o tej tematyce. Swobodna pogawędka może zamienić się w kalambury – odgadywanie emocji, do próby ich opisania. Podczas takich warsztatów zauważa się jak mały wachlarz odczuć zazwyczaj dzieci są w stanie nazwać i odgadnąć. W świecie emotikonek nie trzeba tych emocji nazywać, a jeśli nawet to są one dość okrojone – radość, smutek, złość. Z kolei autorka płyty wplata do piosenek takie pojęcia jak strach (lepiej go oswajać niż unikać), spokój, czułość, nuda, optymizm, powaga i wiele innych.

Bogactwo przekazu i smaku

Ogromną zaletą płyty jest piękny głos Pani Agaty, dobrze napisana muzyka oraz bogactwo instrumentów – co wcale nie jest normą w piosenkach dla dzieci. Często spotykam się z mało wartościowymi nagraniami dla najmłodszych – i pod względem tekstu, wykonania i muzyki – często ubogie w instrumenty, a bogate w sztuczne dźwięki, głośne, nieuporządkowane. Szczególnie w tak wczesnym wieku należy kształtować gust muzyczny dbając o najepsze wzorce.

Oprócz walorów artystycznych, płyta KOLORY sprawdza się w zajęciach profilaktycznych, wspierających rozwój mowy oraz w zajęciach terapeutycznych. Jest bazą do zajęć tematycznych, szczególnie chętnie sięgam po nią w trakcie zajęć prowadzonych metodą Dialogu i Narracji (ŚWIAT OPOWIADANY, autor: D. Szubstarska, współpraca B. Bednarska).

Nie zapominajmy o muzyce

Cytując W. R. Wagnera – “muzyka to początek i koniec wszelkiej mowy”. Piosenka, jej melodia, rytm wpływa pozytywnie na terapię logopedyczną. Dzięki takim oddziaływaniom można doskonalić percepcję słuchową, samo śpiewanie to fantasyczne ćwiczenie fonacyjne oraz motoryczne – usprawniające artykulatory. Atrakcyjne utwory zachęcają do powtarzania słów, a niekiedy do prostych zdań lub całej piosenki – to nieocenione w rozwijaniu mowy lub przy ćwiczeniach z pacjentami z niedokształceniem mowy o typie afazji.

Płytę KOLORY uwielbiają też maluszki. Jest ona świetnym towarzyszem masażyków, zabaw z chustkami lub chustą klanzy oraz z instrumentami. Pamiętajmy jak ogromną rolę w rozwoju dzieci stanowi muzyka, już u tych najmłodszych, które skupiają się nie na tekście, ale na melodii. U dzieci z trudnościami to najczęściej pierwsza droga, dzięki której można próbować skomunikować się z dzieckiem.

Dlaczego polecam Kolory

O piosenki z płyty KOLORY dzieci same się upominają, to chyba najlepsza rekomendacja. Jako surdologopeda polecam ten album całym sercem, a z nieznanych źródeł mogę potwierdzić, że “kolorowe” utwory nucą jak szaleni również dorośli. 🙂

Agata Potrykus-Jodel

Surdologopeda

Bibliografia:

A. Świętoń, Kolory, producent Mood&Wood, 2017

Autorką płyty pt. KOLORY jest Agata Świętoń – wokalistka, autorka tekstów i muzyki oraz logopedka. To bogactwo doświadczeń z pewnością wpłynęło na ogromną wartość tego albumu.

Proste słowa poszerzające horyzonty

Każdy z utworów opowiada o innym kolorze. Teksty piosenek stanowią niezaprzeczalny walor tej płyty – przemyślane, dostosowane do dzieci, proste, ale jednocześnie rozwijające słownictwo. Zawierają porównania, zagadki, są punktem wyjścia do ćwiczeń językowych np. co to znaczy nosić różowe okulary, co to znaczy, że coś lub ktoś daje nam w kość? Powyższe piosenki pobudzają wyobraźnie, wspólnie z dzieckiem można wymyślać co jeszcze może być np. czerwone, niebieskie, z czym te kolory się kojarzą.

Ostatni utwór pt. Kolory, wprost opowiada o kolorach i związanych z nimi emocjami. Dla starszych dzieci to fantastyczny punkt wyjścia do rozmowy o tej tematyce. Swobodna pogawędka może zamienić się w kalambury – odgadywanie emocji, do próby ich opisania. Podczas takich warsztatów zauważa się jak mały wachlarz odczuć zazwyczaj dzieci są w stanie nazwać i odgadnąć. W świecie emotikonek nie trzeba tych emocji nazywać, a jeśli nawet to są one dość okrojone – radość, smutek, złość. Z kolei autorka płyty wplata do piosenek takie pojęcia jak strach (lepiej go oswajać niż unikać), spokój, czułość, nuda, optymizm, powaga i wiele innych.

Bogactwo przekazu i smaku

Ogromną zaletą płyty jest piękny głos Pani Agaty, dobrze napisana muzyka oraz bogactwo instrumentów – co wcale nie jest normą w piosenkach dla dzieci. Często spotykam się z mało wartościowymi nagraniami dla najmłodszych – i pod względem tekstu, wykonania i muzyki – często ubogie w instrumenty, a bogate w sztuczne dźwięki, głośne, nieuporządkowane. Szczególnie w tak wczesnym wieku należy kształtować gust muzyczny dbając o najepsze wzorce.

Oprócz walorów artystycznych, płyta KOLORY sprawdza się w zajęciach profilaktycznych, wspierających rozwój mowy oraz w zajęciach terapeutycznych. Jest bazą do zajęć tematycznych, szczególnie chętnie sięgam po nią w trakcie zajęć prowadzonych metodą Dialogu i Narracji (ŚWIAT OPOWIADANY, autor: D. Szubstarska, współpraca B. Bednarska).

Nie zapominajmy o muzyce

Cytując W. R. Wagnera – “muzyka to początek i koniec wszelkiej mowy”. Piosenka, jej melodia, rytm wpływa pozytywnie na terapię logopedyczną. Dzięki takim oddziaływaniom można doskonalić percepcję słuchową, samo śpiewanie to fantasyczne ćwiczenie fonacyjne oraz motoryczne – usprawniające artykulatory. Atrakcyjne utwory zachęcają do powtarzania słów, a niekiedy do prostych zdań lub całej piosenki – to nieocenione w rozwijaniu mowy lub przy ćwiczeniach z pacjentami z niedokształceniem mowy o typie afazji.

Płytę KOLORY uwielbiają też maluszki. Jest ona świetnym towarzyszem masażyków, zabaw z chustkami lub chustą klanzy oraz z instrumentami. Pamiętajmy jak ogromną rolę w rozwoju dzieci stanowi muzyka, już u tych najmłodszych, które skupiają się nie na tekście, ale na melodii. U dzieci z trudnościami to najczęściej pierwsza droga, dzięki której można próbować skomunikować się z dzieckiem.

Dlaczego polecam Kolory

O piosenki z płyty KOLORY dzieci same się upominają, to chyba najlepsza rekomendacja. Jako surdologopeda polecam ten album całym sercem, a z nieznanych źródeł mogę potwierdzić, że “kolorowe” utwory nucą jak szaleni również dorośli. 🙂

Agata Potrykus-Jodel

Surdologopeda

Bibliografia:

A. Świętoń, Kolory, producent Mood&Wood, 2017

Czy płaczemy tylko ze śmiechu?

Czy po pierwszej porażce powinniśmy się zniechęcać?

Co to znaczy, że ktoś jest rozczarowany?

Na nurtujące dzieci pytania odpowiedzą Basia i Jaś – bohaterowie krótkich wierszyków autorstwa Elżbiety i Witolda Szwajkowskich.

Pajdohistoryjki – krótkie wierszyki o bogatej treści

„Pajdohistoryjki – emocje, relacje, śmieszne sytuacje” oraz „Pajdohistoryjki z Basią i Jasiem. Nowe przygody” to pomoc dydaktyczna doskonała w terapii surdologopedycznej. Treść oraz długość utworów jest dostosowana do zainteresowań oraz możliwości poznawczych dzieci w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym. Zwięzłe, rymowane wierszyki:

• wzbogacają słownictwo;

• doskonalą pamięć;

• kształtują uwagę słuchową.

Podczas zajęć dzieci z zaciekawieniem słuchają zabawnej historyjki, po czym udzielają odpowiedzi na znajdujące się pod tekstem pytania. Dotyczą one nie tylko treści wierszyka. Dwa ostatnie pytania skłaniają dziecko do refleksji nad zachowaniem bohaterów.

„Czy Basia z Jasiem mogli postąpić inaczej?”

„Co mogłoby się stać gdyby byli mniej ostrożni?”

„Co mogliby zrobić żeby sprawić komuś przyjemność?”

Udzielanie odpowiedzi na pytania o takim charakterze uczy prostej argumentacji oraz dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych.

„Basia była zniechęcona” – kilka słów o emocjach

Ogromnym atutem pomocy dydaktycznej autorstwa Elżbiety i Witolda Szwajkowskich jest nawiązanie do emocji przeżywanych przez głównych bohaterów. Zdarza się, że dziecko nie potrafi nazwać tego, co czuje w danej sytuacji. Dzięki opisowi przygód Basi i Jasia uczeń dowiaduje się, co to znaczy być dumnym, zmotywowanym lub zachęconym. Poznaje znaczenie słów w konkretnej sytuacji, dzięki czemu uczy się nazywania własnych stanów emocjonalnych.

„Zobaczyli skutek taki, że spieczeni są jak raki!”

Basia z Jasiem podczas swoich przygód zapoznają dzieci ze związkami frazeologicznymi oraz wyrazami o charakterze symbolicznym. Gdy bohaterowie wiersza wybierają się nad morze spiekają się jak raki. Kiedy wybierają się na spacer idą na skróty i wchodzą w kłujące pokrzywy. Błyskotliwe pomysły Jasia nie raz napędzają Basi strachu.

Wiersz jako zapowiedź tematu zajęć

Podczas indywidualnej terapii logopedycznej karta z wierszykiem może być zapowiedzią tematu zajęć. W tym przypadku będą to zajęcia o tematyce wakacyjnej. Prowadzący terapię prosi o uważne słuchanie wierszyka i zapamiętywanie informacji. Następnie zadaje dziecku pytania dotyczące wakacyjnej przygody Jasia i Basi. Za każdą dobrą odpowiedź dziecko otrzymuje muszelkę. Ciekawe, ile muszelek uda się zebrać?!

W utworze pojawił się związek frazeologiczny spiec się jak rak. Logopeda nie wyjaśnia co to znaczy. Stosuje działania pomocnicze, dzięki którym stara się doprowadzić dziecko do samodzielnego odkrycia znaczenia. Aby tego dokonać stosuje rekwizyt – figurkę czerwonego raka, którą zestawia z Jasiem przedstawionym na obrazku. Razem z dzieckiem szuka cech wspólnych. Tak! To kolor. Dzięki samodzielnemu porównaniu dziecko odkrywa znaczenia enigmatycznego wyrażenia.

Pajdohistoryjki to pomoc dydaktyczna, którą z powodzeniem można wykorzystać w terapii logopedycznej. Krótki, rymowany tekst, interesujące przygody Basi i Jasia na pewno zachęcą dzieci do aktywnego słuchania! Dzięki temu nauka nowych słów, metaforycznych wyrażeń stanie się przyjemnością.

Surdologopeda

Angelika Szablewska

Szwajkowska E., Szwajkowski.W., Pajdohistoryjki z Basią i Jasiem. Emocje – relacje – śmieszne sytuacje, Kraków: Wydawnictwo WIR, 2017

Szwajkowska E., Szwajkowski.W., Pajdohistoryjki z Basią i Jasiem. Nowe Przygody. Emocje – relacje – śmieszne sytuacje, Kraków: Wydawnictwo WIR, 2017

Czy płaczemy tylko ze śmiechu?

Czy po pierwszej porażce powinniśmy się zniechęcać?

Co to znaczy, że ktoś jest rozczarowany?

Na nurtujące dzieci pytania odpowiedzą Basia i Jaś – bohaterowie krótkich wierszyków autorstwa Elżbiety i Witolda Szwajkowskich.

Pajdohistoryjki – krótkie wierszyki o bogatej treści

„Pajdohistoryjki – emocje, relacje, śmieszne sytuacje” oraz „Pajdohistoryjki z Basią i Jasiem. Nowe przygody” to pomoc dydaktyczna doskonała w terapii surdologopedycznej. Treść oraz długość utworów jest dostosowana do zainteresowań oraz możliwości poznawczych dzieci w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym. Zwięzłe, rymowane wierszyki:

• wzbogacają słownictwo;

• doskonalą pamięć;

• kształtują uwagę słuchową.

Podczas zajęć dzieci z zaciekawieniem słuchają zabawnej historyjki, po czym udzielają odpowiedzi na znajdujące się pod tekstem pytania. Dotyczą one nie tylko treści wierszyka. Dwa ostatnie pytania skłaniają dziecko do refleksji nad zachowaniem bohaterów.

„Czy Basia z Jasiem mogli postąpić inaczej?”

„Co mogłoby się stać gdyby byli mniej ostrożni?”

„Co mogliby zrobić żeby sprawić komuś przyjemność?”

Udzielanie odpowiedzi na pytania o takim charakterze uczy prostej argumentacji oraz dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych.

„Basia była zniechęcona” – kilka słów o emocjach

Ogromnym atutem pomocy dydaktycznej autorstwa Elżbiety i Witolda Szwajkowskich jest nawiązanie do emocji przeżywanych przez głównych bohaterów. Zdarza się, że dziecko nie potrafi nazwać tego, co czuje w danej sytuacji. Dzięki opisowi przygód Basi i Jasia uczeń dowiaduje się, co to znaczy być dumnym, zmotywowanym lub zachęconym. Poznaje znaczenie słów w konkretnej sytuacji, dzięki czemu uczy się nazywania własnych stanów emocjonalnych.

„Zobaczyli skutek taki, że spieczeni są jak raki!”

Basia z Jasiem podczas swoich przygód zapoznają dzieci ze związkami frazeologicznymi oraz wyrazami o charakterze symbolicznym. Gdy bohaterowie wiersza wybierają się nad morze spiekają się jak raki. Kiedy wybierają się na spacer idą na skróty i wchodzą w kłujące pokrzywy. Błyskotliwe pomysły Jasia nie raz napędzają Basi strachu.

Wiersz jako zapowiedź tematu zajęć

Podczas indywidualnej terapii logopedycznej karta z wierszykiem może być zapowiedzią tematu zajęć. W tym przypadku będą to zajęcia o tematyce wakacyjnej. Prowadzący terapię prosi o uważne słuchanie wierszyka i zapamiętywanie informacji. Następnie zadaje dziecku pytania dotyczące wakacyjnej przygody Jasia i Basi. Za każdą dobrą odpowiedź dziecko otrzymuje muszelkę. Ciekawe, ile muszelek uda się zebrać?!

W utworze pojawił się związek frazeologiczny spiec się jak rak. Logopeda nie wyjaśnia co to znaczy. Stosuje działania pomocnicze, dzięki którym stara się doprowadzić dziecko do samodzielnego odkrycia znaczenia. Aby tego dokonać stosuje rekwizyt – figurkę czerwonego raka, którą zestawia z Jasiem przedstawionym na obrazku. Razem z dzieckiem szuka cech wspólnych. Tak! To kolor. Dzięki samodzielnemu porównaniu dziecko odkrywa znaczenia enigmatycznego wyrażenia.

Pajdohistoryjki to pomoc dydaktyczna, którą z powodzeniem można wykorzystać w terapii logopedycznej. Krótki, rymowany tekst, interesujące przygody Basi i Jasia na pewno zachęcą dzieci do aktywnego słuchania! Dzięki temu nauka nowych słów, metaforycznych wyrażeń stanie się przyjemnością.

Surdologopeda

Angelika Szablewska

Szwajkowska E., Szwajkowski.W., Pajdohistoryjki z Basią i Jasiem. Emocje – relacje – śmieszne sytuacje, Kraków: Wydawnictwo WIR, 2017

Szwajkowska E., Szwajkowski.W., Pajdohistoryjki z Basią i Jasiem. Nowe Przygody. Emocje – relacje – śmieszne sytuacje, Kraków: Wydawnictwo WIR, 2017

O rysowanym pomyśle na rozwijanie mowy

„Rysowane wierszyki”, które wybrała i opracowała Ewa Małgorzata Skorek, to zbiór rymowanych tekstów połączonych z ich graficznym obrazem. Rysunek ma tu formę aktywną i tworzony jest zgodnie z wypowiadanym tekstem. Bliska dziecku tematyka wierszy i przyjazne rymy ułatwiają zrozumienie tekstu i jego zapamiętanie. W wierszykach pojawiają się więc zwierzęta, rośliny, zabawki czy też sytuacje, których nazwy umożliwiają łatwe dopasowanie elementu graficznego. Może to być na przykład opowieść o kocie z długim ogonem i wspaniałymi wąsami¹:

Wypowiadane kolejno elementy wierszyka dostosowane są tempem i melodią mowy do powstającego rysunku. Stopniowo ukazują się więc: głowa, uszy, wąsy, grzbiet, a na końcu nogi kota. Ten sposób przekazania tekstu zachęca dzieci do podjęcia własnej twórczości, zależnej od posiadanych przez nie umiejętności motorycznych. Te młodsze mogą kolorować narysowany przez dorosłego schemat domku, kota czy misia, dobierając ulubione kolory. Te starsze postarają się rysować samodzielnie, słuchając tekstu i jednocześnie go ilustrując.

Od rymowanki do opowieści

Początkowo krótkie wierszyki stają się z czasem coraz dłuższą opowieścią, co wymaga od dziecka skupienia uwagi i aktywnego słuchania. Tym samym rozwijają się jego umiejętności poznawcze (pamięć, uwaga, spostrzeganie), słuchowe i językowe. Narastająca warstwa językowa pojawiająca się w wierszykach to także możliwość poznania nowego słownictwa i zróżnicowanych form gramatycznych. Ilustrowanie stopniowo rozbudowywanej formy wierszy wymaga przy tym coraz większej sprawności w zakresie motoryki małej, co jest świetnym przygotowaniem do nauki pisania.

Terapeutyczne walory mówionych rysowanek

„Rysowane wierszyki” mają wielorakie zastosowanie w terapii logopedycznej i pedagogicznej. Można je wykorzystywać w rozwijaniu komunikacji językowej dziecka z opóźnionym rozwojem mowy, w tym dziecka z niedosłuchem. Sprawdzają się także w pracy z dziećmi z zaburzeniami emocjonalnymi, motywując dzieci nieśmiałe do nawiązania kontaktu poprzez rysowanego „pośrednika”. Z kolei dzieci nadpobudliwe koncentrując się na rysowanym tekście wyhamowują swoją niepowstrzymaną energię. Wierszyki doskonale nadają się też do usprawniania funkcji motorycznych u dzieci z deficytami w tym zakresie.

… i ich inne atuty

Ta terapeutyczna funkcja wierszyków nie stanowi ich jedynego waloru. Siłę ich oddziaływania zna z pewnością wielu rodziców organizujących domowe zabawy dla swoich dzieci. Wspólne rysowanie czytanych rymowanek daje wzajemną radość i „zaczarowuje” na kilka chwil, podczas których można po prostu pobyć razem. Rysować można kredkami na papierze, palcem w kaszy, dłonią na plecach dziecka (i wzajemnie – na plecach rodzica) czy tworząc rysunek w powietrzu za pomocą ruchu rąk. „Narzędzi” do wykorzystania jest w tym przypadku przecież tak wiele.

Dla rodziców, którzy nie bardzo wierzą w swoje umiejętności plastyczne, powstały rysowane wierszyki z podpowiedzią multimedialną. Na stronie internetowej można więc obejrzeć rysowane cuda obserwując proces ich profesjonalnego tworzenia. Wystarczy wpisać www.youtube.rysowane wierszyki i razem z dzieckiem wygodnie usiąść w fotelu. Potem pozostaje już spróbować własnych sił i zacząć samemu.

Z doświadczeń praktyka – gorąco polecam

„Rysowane wierszyki” wykorzystuję od lat w swojej praktyce logopedycznej. To niezawodny pomocnik nawet w takich momentach, kiedy dziecko nie ma już ochoty na żmudne powtarzanie głosek czy słów. Widząc, jak rymowanka „ożywa” na kartce, maluch skupia się i sam próbuje rysować powtarzając przy tym słyszane wyrazy. Co więcej, wierszyki stają się inspiracją do tworzenia przez dziecko własnych tekstów i związanych z nimi ilustracji, zabaw w rymy i uruchomienia wyobraźni plastycznej. Ten stymulujący kreatywność dziecka walor wierszyków stanowi według mnie ich największą wartość. Każdy z nas przecież chce być twórcą!

Książka, wielokrotnie wznawiana, wciąż stanowi źródło pomysłów do uaktywnienia językowo-plastycznego, wyzwalając radość tworzenia zarówno w dzieciach, jak i dorosłych. Wystarczą przecież tylko kredki, słowo i trochę wyobraźni.

dr Helena Liwo

specjalista surdologopedii, neurologopeda

Skorek E.M. (2005). Rysowane wierszyki. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

O rysowanym pomyśle na rozwijanie mowy

„Rysowane wierszyki”, które wybrała i opracowała Ewa Małgorzata Skorek, to zbiór rymowanych tekstów połączonych z ich graficznym obrazem. Rysunek ma tu formę aktywną i tworzony jest zgodnie z wypowiadanym tekstem. Bliska dziecku tematyka wierszy i przyjazne rymy ułatwiają zrozumienie tekstu i jego zapamiętanie. W wierszykach pojawiają się więc zwierzęta, rośliny, zabawki czy też sytuacje, których nazwy umożliwiają łatwe dopasowanie elementu graficznego. Może to być na przykład opowieść o kocie z długim ogonem i wspaniałymi wąsami¹:

Wypowiadane kolejno elementy wierszyka dostosowane są tempem i melodią mowy do powstającego rysunku. Stopniowo ukazują się więc: głowa, uszy, wąsy, grzbiet, a na końcu nogi kota. Ten sposób przekazania tekstu zachęca dzieci do podjęcia własnej twórczości, zależnej od posiadanych przez nie umiejętności motorycznych. Te młodsze mogą kolorować narysowany przez dorosłego schemat domku, kota czy misia, dobierając ulubione kolory. Te starsze postarają się rysować samodzielnie, słuchając tekstu i jednocześnie go ilustrując.

Od rymowanki do opowieści

Początkowo krótkie wierszyki stają się z czasem coraz dłuższą opowieścią, co wymaga od dziecka skupienia uwagi i aktywnego słuchania. Tym samym rozwijają się jego umiejętności poznawcze (pamięć, uwaga, spostrzeganie), słuchowe i językowe. Narastająca warstwa językowa pojawiająca się w wierszykach to także możliwość poznania nowego słownictwa i zróżnicowanych form gramatycznych. Ilustrowanie stopniowo rozbudowywanej formy wierszy wymaga przy tym coraz większej sprawności w zakresie motoryki małej, co jest świetnym przygotowaniem do nauki pisania.

Terapeutyczne walory mówionych rysowanek

„Rysowane wierszyki” mają wielorakie zastosowanie w terapii logopedycznej i pedagogicznej. Można je wykorzystywać w rozwijaniu komunikacji językowej dziecka z opóźnionym rozwojem mowy, w tym dziecka z niedosłuchem. Sprawdzają się także w pracy z dziećmi z zaburzeniami emocjonalnymi, motywując dzieci nieśmiałe do nawiązania kontaktu poprzez rysowanego „pośrednika”. Z kolei dzieci nadpobudliwe koncentrując się na rysowanym tekście wyhamowują swoją niepowstrzymaną energię. Wierszyki doskonale nadają się też do usprawniania funkcji motorycznych u dzieci z deficytami w tym zakresie.

… i ich inne atuty

Ta terapeutyczna funkcja wierszyków nie stanowi ich jedynego waloru. Siłę ich oddziaływania zna z pewnością wielu rodziców organizujących domowe zabawy dla swoich dzieci. Wspólne rysowanie czytanych rymowanek daje wzajemną radość i „zaczarowuje” na kilka chwil, podczas których można po prostu pobyć razem. Rysować można kredkami na papierze, palcem w kaszy, dłonią na plecach dziecka (i wzajemnie – na plecach rodzica) czy tworząc rysunek w powietrzu za pomocą ruchu rąk. „Narzędzi” do wykorzystania jest w tym przypadku przecież tak wiele.

Dla rodziców, którzy nie bardzo wierzą w swoje umiejętności plastyczne, powstały rysowane wierszyki z podpowiedzią multimedialną. Na stronie internetowej można więc obejrzeć rysowane cuda obserwując proces ich profesjonalnego tworzenia. Wystarczy wpisać www.youtube.rysowane wierszyki i razem z dzieckiem wygodnie usiąść w fotelu. Potem pozostaje już spróbować własnych sił i zacząć samemu.

Z doświadczeń praktyka – gorąco polecam

„Rysowane wierszyki” wykorzystuję od lat w swojej praktyce logopedycznej. To niezawodny pomocnik nawet w takich momentach, kiedy dziecko nie ma już ochoty na żmudne powtarzanie głosek czy słów. Widząc, jak rymowanka „ożywa” na kartce, maluch skupia się i sam próbuje rysować powtarzając przy tym słyszane wyrazy. Co więcej, wierszyki stają się inspiracją do tworzenia przez dziecko własnych tekstów i związanych z nimi ilustracji, zabaw w rymy i uruchomienia wyobraźni plastycznej. Ten stymulujący kreatywność dziecka walor wierszyków stanowi według mnie ich największą wartość. Każdy z nas przecież chce być twórcą!

Książka, wielokrotnie wznawiana, wciąż stanowi źródło pomysłów do uaktywnienia językowo-plastycznego, wyzwalając radość tworzenia zarówno w dzieciach, jak i dorosłych. Wystarczą przecież tylko kredki, słowo i trochę wyobraźni.

dr Helena Liwo

specjalista surdologopedii, neurologopeda

Skorek E.M. (2005). Rysowane wierszyki. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Seria książeczek autorstwa Anny Trawki (pedagoga, logopedy, autorki bloga Nebule) to absolutny “must have” rodzica małego dziecka, ale i terapeuty zajmującego się wspieraniem rozwoju mowy (w tym zajmującego się opóźnionym rozwojem mowy oraz rozwijaniem mowy u dzieci z wadą słuchu). Książeczki – Agugu, Akuku, Gadu gadu wspomagają rozwój mowy na różnych etapach.

Agugu – dla najmłodszych

Pierwsza część – Agugu, zawiera obrazki oraz wyrazy dźwiękonaśladowcze. Cóż w tym odkrywczego? Okazuje się, że sporo! Autorka dopracowała każdy szczegół, od doboru słownictwa po rysunki. Białe tło, obrys obrazków mocną linią i brak dodatkowych rozpraszających elementów to świetna alternatywa dla dostępnych na rynku pomocy, które niestety oferują za dużo bodźców. W tych książkach grafika jest dostosowana do percepcyjnych możliwości dziecka i skupia się na tym, co najważniejsze. Warto wspomnieć, że w myśl idei Montesori – zwierzęta są przedstawione w sposób realny – pies siedzi, a nie np. jedzie na rowerze w czapeczce na głowie. Książeczki dają możliwość aktywnego czytania, wchodzenia w interakcje, kształtowania protodialogu – “Zobacz tu jajo. Lubisz jajo? Lubisz jajo, mniam, mniam. Am, am, jakie dobre!”. Oprócz zwierzątek jest również obrazek telefonu, który niestety jest za często używany w obecności dzieci lub przez same dzieci, aczkolwiek w tych czasach to jeden z bardziej rozpoznawalnych przedmiotów. Do zabawy można użyć zabawkowego telefonu i pobawić się w “halo, halo?” (telefon jako przedmiot do prowadzenia rozmowy, bez eksponowania innych funkcji). W ten sposób nie tylko rozwijamy mowę, ale wspieramy kontakt, podajemy dziecku wzorce do budowania dialogu (naprzemienność w rozmowie), kształtujemy prozodię mowy (melodia, akcent, rytm mowy) – słowa “halo, halo” – zazwyczaj mówimy śpiewnie, modelujemy głosem pytanie -halo, kto tam?”. To bardzo ważne! Dziecko zanim rozumie słowa, posiłkuje się rozumieniem melodii i tonu głosu w rozumieniu sytuacji.

Akuku – rozwijamy mowę

Następna książeczka pt. A kuku, prezentuje kolejny etap rozwoju. Wprowadza czasowniki, a dobór słownictwa również nie jest tu przypadkowy. W książeczce znajdziemy m.in. płaczące dziecko, mamę, które przytula (“tuli tuli”) oraz chłopca, który mówi “nie!” – wszystko dość bliskie dziecku w tym wieku. W tym momencie pragnę podkreślić rolę aktywnego czytania – dziecko rozwija mowę kiedy w parze idą emocje – nie tylko oglądamy obrazki, ale i działamy np. tulimy się z dzieckiem, tulimy lalę i misia – uczymy słów w praktyce. Rozwijamy sytuację z obrazka w zależności od potrzeb i możliwości – mniejsze dziecko – “robimy aja aja” – głaszcząc rodzica. Starsze dziecko pytamy czy lubi się przytulać, czy przytuli teraz lalę czy pieska – przy okazji utrwalamy inne słowa.

Gadu gadu – skarbnica zabaw

Ostatnia część nosi tytuł Gadu gadu – zawiera mniej i bardziej znane wierszyki, rymowanki oraz ilustracje. Każda z nich tworzy okazję do zabawy ruchowej, słuchowej, paluszkowej, do ćwiczenia orientacji w schemacie ciała, do budowania kontaktu, również wzrokowego. Odpowiedni dobór materiału wyrazowego oraz obrazkowego sam narzuca pomysły do wielu zabaw. Zauważyłam, że rodzice czytając książkę z dzieckiem od razu wpadają na pomysły aktywności.

Czy polecam?

Książeczki Ani Trawki wpisują się w nurt bliskiego mi i w moim odczuciu skutecznego, holistycznego podejścia do rozwoju mowy dzieci. Mogę z czystym sumieniem polecić je świadomym rodzicom poszukującym inspiracji oraz logopedom i terapeutom pracującym nad rozwojem systemu językowego u swoich pacjentów.

Agata Potrykus-Jodel

Surdologopeda

Bibliografia:

A. Trawka, Akuku, Agugu, Gadu, Gadu, Wyd. Nebule, 2020

Seria książeczek autorstwa Anny Trawki (pedagoga, logopedy, autorki bloga Nebule) to absolutny “must have” rodzica małego dziecka, ale i terapeuty zajmującego się wspieraniem rozwoju mowy (w tym zajmującego się opóźnionym rozwojem mowy oraz rozwijaniem mowy u dzieci z wadą słuchu). Książeczki – Agugu, Akuku, Gadu gadu wspomagają rozwój mowy na różnych etapach.

Agugu – dla najmłodszych

Pierwsza część – Agugu, zawiera obrazki oraz wyrazy dźwiękonaśladowcze. Cóż w tym odkrywczego? Okazuje się, że sporo! Autorka dopracowała każdy szczegół, od doboru słownictwa po rysunki. Białe tło, obrys obrazków mocną linią i brak dodatkowych rozpraszających elementów to świetna alternatywa dla dostępnych na rynku pomocy, które niestety oferują za dużo bodźców. W tych książkach grafika jest dostosowana do percepcyjnych możliwości dziecka i skupia się na tym, co najważniejsze. Warto wspomnieć, że w myśl idei Montesori – zwierzęta są przedstawione w sposób realny – pies siedzi, a nie np. jedzie na rowerze w czapeczce na głowie. Książeczki dają możliwość aktywnego czytania, wchodzenia w interakcje, kształtowania protodialogu – “Zobacz tu jajo. Lubisz jajo? Lubisz jajo, mniam, mniam. Am, am, jakie dobre!”. Oprócz zwierzątek jest również obrazek telefonu, który niestety jest za często używany w obecności dzieci lub przez same dzieci, aczkolwiek w tych czasach to jeden z bardziej rozpoznawalnych przedmiotów. Do zabawy można użyć zabawkowego telefonu i pobawić się w “halo, halo?” (telefon jako przedmiot do prowadzenia rozmowy, bez eksponowania innych funkcji). W ten sposób nie tylko rozwijamy mowę, ale wspieramy kontakt, podajemy dziecku wzorce do budowania dialogu (naprzemienność w rozmowie), kształtujemy prozodię mowy (melodia, akcent, rytm mowy) – słowa “halo, halo” – zazwyczaj mówimy śpiewnie, modelujemy głosem pytanie -halo, kto tam?”. To bardzo ważne! Dziecko zanim rozumie słowa, posiłkuje się rozumieniem melodii i tonu głosu w rozumieniu sytuacji.

Akuku – rozwijamy mowę

Następna książeczka pt. A kuku, prezentuje kolejny etap rozwoju. Wprowadza czasowniki, a dobór słownictwa również nie jest tu przypadkowy. W książeczce znajdziemy m.in. płaczące dziecko, mamę, które przytula (“tuli tuli”) oraz chłopca, który mówi “nie!” – wszystko dość bliskie dziecku w tym wieku. W tym momencie pragnę podkreślić rolę aktywnego czytania – dziecko rozwija mowę kiedy w parze idą emocje – nie tylko oglądamy obrazki, ale i działamy np. tulimy się z dzieckiem, tulimy lalę i misia – uczymy słów w praktyce. Rozwijamy sytuację z obrazka w zależności od potrzeb i możliwości – mniejsze dziecko – “robimy aja aja” – głaszcząc rodzica. Starsze dziecko pytamy czy lubi się przytulać, czy przytuli teraz lalę czy pieska – przy okazji utrwalamy inne słowa.

Gadu gadu – skarbnica zabaw

Ostatnia część nosi tytuł Gadu gadu – zawiera mniej i bardziej znane wierszyki, rymowanki oraz ilustracje. Każda z nich tworzy okazję do zabawy ruchowej, słuchowej, paluszkowej, do ćwiczenia orientacji w schemacie ciała, do budowania kontaktu, również wzrokowego. Odpowiedni dobór materiału wyrazowego oraz obrazkowego sam narzuca pomysły do wielu zabaw. Zauważyłam, że rodzice czytając książkę z dzieckiem od razu wpadają na pomysły aktywności.

Czy polecam?

Książeczki Ani Trawki wpisują się w nurt bliskiego mi i w moim odczuciu skutecznego, holistycznego podejścia do rozwoju mowy dzieci. Mogę z czystym sumieniem polecić je świadomym rodzicom poszukującym inspiracji oraz logopedom i terapeutom pracującym nad rozwojem systemu językowego u swoich pacjentów.

Agata Potrykus-Jodel

Surdologopeda

Bibliografia:

A. Trawka, Akuku, Agugu, Gadu, Gadu, Wyd. Nebule, 2020

Wyjątkowo wszechstronna gra logopedyczna wydawnictwa KOMLOGO

W teorii może być to zwykłe nazywanie obrazków i wykonywanie ćwiczeń. Ale tylko w teorii, bo każdy logopeda, który pracował z dziećmi w wieku przedszkolnym wie, że aby zainteresować i zachęcić dziecko do pracy potrzeba znacznie więcej. Już pierwsze zdanie w instrukcji przekonuje, że mamy do czynienia z grą, która wciągnie nie tylko dzieci, ale również terapeutę. I na pewno nie będzie nudno.

„Sposób użycia niniejszego zestawu zależy oczywiście od Państwa pomysłowości i wyobraźni.”¹

Możliwość wprowadzania dowolnych modyfikacji, wszechstronność oraz poprawność merytoryczna to trzy cechy, które cenię najbardziej w pomocach terapeutycznych. Chociaż „Logopedyczna sakiewka skarbów” nie jest to grą idealną (ale czy taka gra istnieje?), to z całą pewnością wyróżniają ją wśród innych gier właśnie te trzy aspekty:

1. Historia o skarbie, woreczek skrywający tajemnicę i kilkadziesiąt różnych obrazków, które możemy dobrać do potrzeb dziecka.

2. Gra sprawdzi się podczas terapii m.in. dyslalii, opóźnionego rozwoju mowy, czy u dzieci z wadą słuchu.

3. Świetnie napisany wstęp, zwracający uwagę na to, jak pracować z dzieckiem oraz szczegółowo opisane wykonanie każdego z kilkudziesięciu proponowanych ćwiczeń.

TEORTEYCZNIE, czyli… krótko o samej grze

Pudełko zawiera aż 108 żetonów. 86 z nich to żetony z obrazkami symbolizującymi ćwiczenia, pozostałe natomiast to monety (ćwiczenia wymyślane przez dziecko dla prowadzącego). Na rewersie każdego z żetonów znajduje się numer (ułatwiający odnalezienie opisu zadania) oraz kolorowe oznaczenie kategorii.

Moduły ćwiczeń to m.in. ćwiczenia słuchowe, oddechowe, języka, prawidłowego połykania, rozciągające wędzidełko podjęzykowe (jest to jedyny taki błąd merytoryczny w instrukcji, ponieważ żadnymi ćwiczeniami trwale nie rozciągniemy wędzidełka²), ćwiczenia warg, żuchwy, policzków, podniebienia miękkiego i pierścienia zwierającego gardło oraz ćwiczenia przygotowujące narządy artykulacyjne do wywołania, korekcji oraz utrwalania wszystkich głosek. Duży plus dla autorów za różnorodność ćwiczeń oraz świetne wprowadzenie teoretyczne w instrukcji. Minus za grafikę, bo obrazki są malutkie i chociaż dla dzieci są czytelne, to mi osobiście ten styl nie przypadł do gustu.

PRAKTYCZNIE, czyli… co i jak ćwiczymy

Zabawa wymaga od prowadzącego pewnego wysiłku, aby stworzyć odpowiedni nastrój. Autorzy proponują opowieść o pirackim skarbie, który skrywa tytułowa sakiewka (dołączony do gry płócienny, solidny woreczek). Jeszcze zanim rozpoczniemy właściwą rozgrywkę możemy wprowadzać ćwiczenia kompetencji komunikacyjnych: umiejętność słuchania, naprzemienność w rozmowie, zabawa w poszukiwanie woreczka i rozumienie poleceń, budowanie opisów (kiedy to terapeuta musi szukać ukrytej przez dziecko sakiewki) oraz wiele innych możliwości. Później już pozostaje nam losowanie żetonów i wykonywanie ćwiczeń z modułów, oczywiście nadal pozostając w klimacie „odkrywania skarbów”.

MODYFIKACJE, czyli… gdy chcemy trochę inaczej

Często tworzę z sakiewki „planszówkę”: rozkładam na końcach stołu obrazki wysp (narysowane, zalaminowane). Między wyspami układam „szlak” z wybranych żetonów, ułożonych obrazkami do dołu. Startujemy z pustej wyspy rzucając kostką i poruszamy pionek o tyle żetonów, ile wypadnie oczek. Odwracamy żeton, na którym stanął pionek i wykonujemy ćwiczenie. Wygrywa ten, kto dotrze na drugą wyspę i zbierze najwięcej monet (wręczanych za poprawne wykonywanie zadań). Po drodze są oczywiście przygody, takie jak atak piratów i wielki sztorm, które uatrakcyjniają rozgrywkę, a do akcji wkraczają rekwizyty: papuga, złote monety oraz szkatułka ze skarbem!

PODSUMOWANIE, czyli… czy warto?

Gra w podstawowej wersji to przede wszystkim „ćwiczenia w terapii dyslalii w pigułce”. Zostały w niej zebrane podstawowe ćwiczenia, wykorzystywane głównie w terapii dzieci przedszkolnych. Jeśli jednak trochę poruszymy wyobraźnię (swoją i dziecka), możemy stworzyć przy jej pomocy świetne zajęcia rozwijające komunikację i wykorzystać ją do wprowadzenia czy utrwalenia dowolnego zagadnienia, na którym nam w danym momencie zależy. Polecam!

Logopedyczna sakiewka skarbów, wyd. KOMLOGO

Michalina Bohdan -surdologopeda

Wyjątkowo wszechstronna gra logopedyczna wydawnictwa KOMLOGO

W teorii może być to zwykłe nazywanie obrazków i wykonywanie ćwiczeń. Ale tylko w teorii, bo każdy logopeda, który pracował z dziećmi w wieku przedszkolnym wie, że aby zainteresować i zachęcić dziecko do pracy potrzeba znacznie więcej. Już pierwsze zdanie w instrukcji przekonuje, że mamy do czynienia z grą, która wciągnie nie tylko dzieci, ale również terapeutę. I na pewno nie będzie nudno.

„Sposób użycia niniejszego zestawu zależy oczywiście od Państwa pomysłowości i wyobraźni.”¹

Możliwość wprowadzania dowolnych modyfikacji, wszechstronność oraz poprawność merytoryczna to trzy cechy, które cenię najbardziej w pomocach terapeutycznych. Chociaż „Logopedyczna sakiewka skarbów” nie jest to grą idealną (ale czy taka gra istnieje?), to z całą pewnością wyróżniają ją wśród innych gier właśnie te trzy aspekty:

1. Historia o skarbie, woreczek skrywający tajemnicę i kilkadziesiąt różnych obrazków, które możemy dobrać do potrzeb dziecka.

2. Gra sprawdzi się podczas terapii m.in. dyslalii, opóźnionego rozwoju mowy, czy u dzieci z wadą słuchu.

3. Świetnie napisany wstęp, zwracający uwagę na to, jak pracować z dzieckiem oraz szczegółowo opisane wykonanie każdego z kilkudziesięciu proponowanych ćwiczeń.

TEORTEYCZNIE, czyli… krótko o samej grze

Pudełko zawiera aż 108 żetonów. 86 z nich to żetony z obrazkami symbolizującymi ćwiczenia, pozostałe natomiast to monety (ćwiczenia wymyślane przez dziecko dla prowadzącego). Na rewersie każdego z żetonów znajduje się numer (ułatwiający odnalezienie opisu zadania) oraz kolorowe oznaczenie kategorii.

Moduły ćwiczeń to m.in. ćwiczenia słuchowe, oddechowe, języka, prawidłowego połykania, rozciągające wędzidełko podjęzykowe (jest to jedyny taki błąd merytoryczny w instrukcji, ponieważ żadnymi ćwiczeniami trwale nie rozciągniemy wędzidełka²), ćwiczenia warg, żuchwy, policzków, podniebienia miękkiego i pierścienia zwierającego gardło oraz ćwiczenia przygotowujące narządy artykulacyjne do wywołania, korekcji oraz utrwalania wszystkich głosek. Duży plus dla autorów za różnorodność ćwiczeń oraz świetne wprowadzenie teoretyczne w instrukcji. Minus za grafikę, bo obrazki są malutkie i chociaż dla dzieci są czytelne, to mi osobiście ten styl nie przypadł do gustu.

PRAKTYCZNIE, czyli… co i jak ćwiczymy

Zabawa wymaga od prowadzącego pewnego wysiłku, aby stworzyć odpowiedni nastrój. Autorzy proponują opowieść o pirackim skarbie, który skrywa tytułowa sakiewka (dołączony do gry płócienny, solidny woreczek). Jeszcze zanim rozpoczniemy właściwą rozgrywkę możemy wprowadzać ćwiczenia kompetencji komunikacyjnych: umiejętność słuchania, naprzemienność w rozmowie, zabawa w poszukiwanie woreczka i rozumienie poleceń, budowanie opisów (kiedy to terapeuta musi szukać ukrytej przez dziecko sakiewki) oraz wiele innych możliwości. Później już pozostaje nam losowanie żetonów i wykonywanie ćwiczeń z modułów, oczywiście nadal pozostając w klimacie „odkrywania skarbów”.

MODYFIKACJE, czyli… gdy chcemy trochę inaczej

Często tworzę z sakiewki „planszówkę”: rozkładam na końcach stołu obrazki wysp (narysowane, zalaminowane). Między wyspami układam „szlak” z wybranych żetonów, ułożonych obrazkami do dołu. Startujemy z pustej wyspy rzucając kostką i poruszamy pionek o tyle żetonów, ile wypadnie oczek. Odwracamy żeton, na którym stanął pionek i wykonujemy ćwiczenie. Wygrywa ten, kto dotrze na drugą wyspę i zbierze najwięcej monet (wręczanych za poprawne wykonywanie zadań). Po drodze są oczywiście przygody, takie jak atak piratów i wielki sztorm, które uatrakcyjniają rozgrywkę, a do akcji wkraczają rekwizyty: papuga, złote monety oraz szkatułka ze skarbem!

PODSUMOWANIE, czyli… czy warto?

Gra w podstawowej wersji to przede wszystkim „ćwiczenia w terapii dyslalii w pigułce”. Zostały w niej zebrane podstawowe ćwiczenia, wykorzystywane głównie w terapii dzieci przedszkolnych. Jeśli jednak trochę poruszymy wyobraźnię (swoją i dziecka), możemy stworzyć przy jej pomocy świetne zajęcia rozwijające komunikację i wykorzystać ją do wprowadzenia czy utrwalenia dowolnego zagadnienia, na którym nam w danym momencie zależy. Polecam!

Logopedyczna sakiewka skarbów, wyd. KOMLOGO

Michalina Bohdan -surdologopeda

Seria książeczek o Kici Koci Anity Głowińskiej przeznaczona jest dla dzieci od drugiego do szóstego roku życia. W tym okresie bardzo intensywnie rozwija się mowa. Od kliku lat wykorzystuję te książeczki podczas zajęć logopedycznych i polecam rodzicom. Efekty są niezwykłe, dzieci kochają Kicię Kocię, przeżywają jej przygody i jednocześnie doświadczają pięknego, prostego języka, którym posługuje się autorka.

Świat Kici Koci

Bohaterka – jest kotkiem o spersonalizowanym wyglądzie i usposobieniu małej dziewczynki. Dzieci z łatwością utożsamiają się z tą postacią. Świat Kici Koci jest ich światem.

Na ogół ten świat jest bezpieczny i przewidywalny. Kicia Kocia piecze swoje pierwsze ciasteczka, jedzie z mamą na plażę, majsterkuje. Dzieci lubią słuchać opowieści, w których życie toczy się spokojnym rytmem. W tym uporządkowanym obrazie czasami pojawiają się silne emocje i trudne sytuacje. Kicia Kocia jest nieśmiała i nie potrafi nawiązać kontaktu z rówieśnikami, nie chce dzielić się zabawkami. Kicia Kocia znudzona zakupami zachowuje się naprawdę niegrzecznie i musi ponieść konsekwencje. Bohaterka przeżywa lęki – nie może zasnąć, bo w ciemności wszystko wygląda strasznie, a w pokoju na pewno jest potwór! Realne zagrożenie pojawia się, gdy na dworze szaleje burza. Wszystko jednak się dobrze kończy, w trudnych chwilach przychodzi pomoc życzliwych osób dorosłych, powraca spokój i poczucie bezpieczeństwa. Dodatkowym atutem tych książeczek jest spójny przekaz wartości.

Język i ilustracje

Warto zwrócić uwagę na język, który jest komplementarny z ilustracjami. Książeczki są tak napisane, że w naturalny sposób stymulują mowę dziecka. Każda część serii zawiera jeden wątek, który rozwijany jest w klarownej, uporządkowanej narracji. Pewne słowa i zdania, kluczowe dla danej historii, są wyodrębnione z tekstu i zilustrowane. W Kicia Kocia jest chora dziewczynka opowiada o swoim złym samopoczuciu, a jej dolegliwości zostają pokazane na rysunkach. Podobnie przedstawiona jest wizyta u lekarza oraz zakupy w aptece. Przemyślane ilustracje pomagają zrozumieć treść tym dzieciom, których mowa się jeszcze w pełni nie wykształciła. Dziecko ma poczucie, że rozumie mowę, chociaż nie zna jeszcze wielu słów i pojęć. Ulubionych książeczek dzieci mogą słuchać bez końca, jest więc szansa, że poprzez wielokrotne powtarzanie, luki w słownictwie będą się stopniowo zapełniać.

Seria dla młodszych dzieci

Ciekawa jest seria książeczek dla najmłodszych dzieci- Kicia Kocia i Nunuś. Mają one twarde, odporne na działania dziecięcych rączek strony i przekaz językowy dostosowany do małych odbiorców. W książeczce Na spacerze Kicia Kocia daje doskonały przykład moderowania mowy: „Nunuś widzi dzieci w piaskownicy. – Dzidzia, dzidzia! Pac, pac! – woła. – Tak Nunusiu, to są dzieci. Robią babki z piasku – mówi Kicia Kocia.” Kicia Kocia wysłuchuje niedoskonałej jeszcze wypowiedzi braciszka, okazuje zrozumienie, następnie przeformułowuje wypowiedź na poprawnie zbudowane zdanie i taki wzór przekazuje Nunusiowi.

Kicia Kocia nas rodziców i terapeutów instruuje jak rozwijać mowę!

Seria: Kicia Kocia

Autor: Anita Głowińska

Wydawnictwo: Media Rodzina

Barbara Bednarska

surdologopeda

W codziennej praktyce logopedycznej często wykorzystuję piosenki. Zbiorem utworów, po który sięgam najczęściej jest publikacja pod tytułem „TAK SIĘ BAWIĄ I ŚPIEWAJĄ DZIECI” wydana przez gdańskie wydawnictwo Harmonia.

Dlaczego muzyka jest ważnym narzędziem dla logopedy zajmującego się rozwojem mowy dziecka?

Muzyka i śpiew są wszechobecne w życiu każdego człowieka. Pierwsze reakcje dziecka na dźwięki pojawiają się już w łonie matki. Mamy śpiewają swoim małym pociechom rytmicznie je kołysząc. Ich głos oraz znana melodia działa na dzieci uspokajająco. Kilkumiesięczne dziecko zaczyna reagować na rytm znanej piosenki, uśmiecha się, macha rączkami, powtarza samogłoski. Kilkulatek chętnie uczestniczy w zabawach słuchowo-ruchowych. Muzyka jest bliska dziecku, pozytywnie wpływa na jego rozwój poznawczy, społeczny, emocjonalny i językowy. Zjawiska prozodyczne występujące w muzyce takie jak: rytm, tempo, intonacja i akcent przekładają się na prozodię mowy. Warto więc wykorzystać elementy muzyki w terapii logopedycznej.

Czy każdy rodzaj muzyki wpływa pozytywnie na rozwój?

W dzisiejszym świecie muzyka dociera do uszu małego dziecka z różnych źródeł: radia, telewizyjnej reklamy, interaktywnych zabawek. Muzyka staje się wszechobecnym szumem, zatraca swoje stymulujące funkcje. Tempo piosenek kierowanych do dzieci jest bardzo szybkie, a utwór wykonuje zabawna postać o zmienionym komputerowo głosie. Śpiewane słowa stają się dla dziecka niezrozumiałe. Taka muzyka nie ma nic wspólnego z naturalnymi parametrami ludzkiego głosu i w żaden sposób nie doskonali funkcji poznawczych ani umiejętności słuchowych.

Wobec tego, co śpiewać dzieciom?

Odpowiedzią na to pytanie jest publikacja opracowaną przez Józefa Częścika pod tytułem „Tak się bawią i śpiewają dzieci”. Zawiera ona kilkaset piosenek zapisanych na 18 płytach. Utwory dotyczą zainteresowań dziecka, zawierają treści bliskie kilkulatkowi: rodzina, zwierzęta, pory roku, zjawiska przyrodnicze.

W publikacji znajdziemy utwory śpiewane (kiedyś) przez nasze mamy. Wrócimy pamięcią do „Czarnego barana”, postaramy się nie zbudzić starego niedźwiedzia oraz zatańczymy wspólnie z Ojcem Wirgiliuszem. Przypomnimy sobie rymowankę o ślimaku, a także piosenki ludowe śpiewane przez nasze babcie. Maluchom pokażemy zabawy paluszkowe i nauczymy orientacji w schemacie własnego ciała.

Tempo, tematyka, linia melodyczna, a nawet długość trwania utworów jest dostosowana do możliwości percepcyjnych kilkulatka. Dziecko z łatwością będzie mogło zareagować ruchem na rytm piosenki, powtórzyć melodię, zawarte w niej onomatopeje i proste rymowanki.

Teksty piosenek, zabawy paluszkowe oraz wszystkie pląsy zostały opisane w książce. Pod utworami znajdują się propozycja zabaw oraz praktycznie wskazówki do pracy. Niektóre opisane pląsy są znane z naszego dzieciństwa, inne – zupełnie zaskakujące, ale interesujące dzieci!

Podczas przeglądania publikacji uwagę czytelnika przyciągają kolorowe rysunki ilustrujące treść utworów.

Ogromnym atutem niniejszej pozycji jest sposób zapisania piosenek na płytach. Każda płyta dotyczy innego zagadnienia. Takie tematyczne uporządkowanie utworów ułatwia praktyczne wykorzystanie pomocy.

Wykorzystanie piosenki w terapii logopedycznej

„Tak się bawią i śpiewają dzieci” to zbiór tak obszerny, że terapeuta z łatwością znajdzie w nim piosenkę nawiązującą do przygotowanego tematu logopedycznych zajęć. Szeroki wybór utworów sprawia, że osoba prowadząca zajęcia może wybrać piosenkę dostosowaną do zainteresowań i możliwości dziecka. Dzięki odpowiednio dobranej piosence logopeda może:

• uczyć reakcji na rytm;
• zwracać uwagę na różnice w wysokościach dźwięku;
• wzbogacać słownictwo;
• uczyć różnicowania dźwięków;
• doskonalić pamięć słuchową;
• rozwijać umiejętność spontanicznej ekspresji muzycznej;
• doskonalić zdolność autokontroli własnego głosu;
• kształtować uwagę słuchową;
• rozwijać koordynację słuchowo-ruchową.

Na zajęciach śpiewam i bawię się z dziećmi!

„Tak się bawią i śpiewają dzieci” to zdecydowanie atrakcyjna pomoc dydaktyczna, którą znajdzie swoje zastosowanie podczas:

– zajęć grupowych stymulujących funkcje słuchowe;

– zajęć dydaktycznych w przedszkolu;

– przedstawień, przedszkolnych wydarzeń;

– codziennej, domowej zabawy z dzieckiem.

Warto śpiewać i bawić się razem z dziećmi!

Surdologopeda

Angelika Szablewska

Częścik J., Tak się bawią i śpiewają dzieci, Gdańsk: Harmonia Universalis, 2016

Źródło obrazków: https://harmonia.edu.pl/pl/p/TAK-SIE-BAWIA-I-SPIEWAJA-DZIECI.-KSIAZKA/1187

W codziennej praktyce logopedycznej często wykorzystuję piosenki. Zbiorem utworów, po który sięgam najczęściej jest publikacja pod tytułem „TAK SIĘ BAWIĄ I ŚPIEWAJĄ DZIECI” wydana przez gdańskie wydawnictwo Harmonia.

Dlaczego muzyka jest ważnym narzędziem dla logopedy zajmującego się rozwojem mowy dziecka?

Muzyka i śpiew są wszechobecne w życiu każdego człowieka. Pierwsze reakcje dziecka na dźwięki pojawiają się już w łonie matki. Mamy śpiewają swoim małym pociechom rytmicznie je kołysząc. Ich głos oraz znana melodia działa na dzieci uspokajająco. Kilkumiesięczne dziecko zaczyna reagować na rytm znanej piosenki, uśmiecha się, macha rączkami, powtarza samogłoski. Kilkulatek chętnie uczestniczy w zabawach słuchowo-ruchowych. Muzyka jest bliska dziecku, pozytywnie wpływa na jego rozwój poznawczy, społeczny, emocjonalny i językowy. Zjawiska prozodyczne występujące w muzyce takie jak: rytm, tempo, intonacja i akcent przekładają się na prozodię mowy. Warto więc wykorzystać elementy muzyki w terapii logopedycznej.

Czy każdy rodzaj muzyki wpływa pozytywnie na rozwój?

W dzisiejszym świecie muzyka dociera do uszu małego dziecka z różnych źródeł: radia, telewizyjnej reklamy, interaktywnych zabawek. Muzyka staje się wszechobecnym szumem, zatraca swoje stymulujące funkcje. Tempo piosenek kierowanych do dzieci jest bardzo szybkie, a utwór wykonuje zabawna postać o zmienionym komputerowo głosie. Śpiewane słowa stają się dla dziecka niezrozumiałe. Taka muzyka nie ma nic wspólnego z naturalnymi parametrami ludzkiego głosu i w żaden sposób nie doskonali funkcji poznawczych ani umiejętności słuchowych.

Wobec tego, co śpiewać dzieciom?

Odpowiedzią na to pytanie jest publikacja opracowaną przez Józefa Częścika pod tytułem „Tak się bawią i śpiewają dzieci”. Zawiera ona kilkaset piosenek zapisanych na 18 płytach. Utwory dotyczą zainteresowań dziecka, zawierają treści bliskie kilkulatkowi: rodzina, zwierzęta, pory roku, zjawiska przyrodnicze.

W publikacji znajdziemy utwory śpiewane (kiedyś) przez nasze mamy. Wrócimy pamięcią do „Czarnego barana”, postaramy się nie zbudzić starego niedźwiedzia oraz zatańczymy wspólnie z Ojcem Wirgiliuszem. Przypomnimy sobie rymowankę o ślimaku, a także piosenki ludowe śpiewane przez nasze babcie. Maluchom pokażemy zabawy paluszkowe i nauczymy orientacji w schemacie własnego ciała.

Tempo, tematyka, linia melodyczna, a nawet długość trwania utworów jest dostosowana do możliwości percepcyjnych kilkulatka. Dziecko z łatwością będzie mogło zareagować ruchem na rytm piosenki, powtórzyć melodię, zawarte w niej onomatopeje i proste rymowanki.

Teksty piosenek, zabawy paluszkowe oraz wszystkie pląsy zostały opisane w książce. Pod utworami znajdują się propozycja zabaw oraz praktycznie wskazówki do pracy. Niektóre opisane pląsy są znane z naszego dzieciństwa, inne – zupełnie zaskakujące, ale interesujące dzieci!

Podczas przeglądania publikacji uwagę czytelnika przyciągają kolorowe rysunki ilustrujące treść utworów.

Ogromnym atutem niniejszej pozycji jest sposób zapisania piosenek na płytach. Każda płyta dotyczy innego zagadnienia. Takie tematyczne uporządkowanie utworów ułatwia praktyczne wykorzystanie pomocy.

Wykorzystanie piosenki w terapii logopedycznej

„Tak się bawią i śpiewają dzieci” to zbiór tak obszerny, że terapeuta z łatwością znajdzie w nim piosenkę nawiązującą do przygotowanego tematu logopedycznych zajęć. Szeroki wybór utworów sprawia, że osoba prowadząca zajęcia może wybrać piosenkę dostosowaną do zainteresowań i możliwości dziecka. Dzięki odpowiednio dobranej piosence logopeda może:

• uczyć reakcji na rytm;
• zwracać uwagę na różnice w wysokościach dźwięku;
• wzbogacać słownictwo;
• uczyć różnicowania dźwięków;
• doskonalić pamięć słuchową;
• rozwijać umiejętność spontanicznej ekspresji muzycznej;
• doskonalić zdolność autokontroli własnego głosu;
• kształtować uwagę słuchową;
• rozwijać koordynację słuchowo-ruchową.

Na zajęciach śpiewam i bawię się z dziećmi!

„Tak się bawią i śpiewają dzieci” to zdecydowanie atrakcyjna pomoc dydaktyczna, którą znajdzie swoje zastosowanie podczas:

– zajęć grupowych stymulujących funkcje słuchowe;

– zajęć dydaktycznych w przedszkolu;

– przedstawień, przedszkolnych wydarzeń;

– codziennej, domowej zabawy z dzieckiem.

Warto śpiewać i bawić się razem z dziećmi!

Surdologopeda

Angelika Szablewska

Częścik J., Tak się bawią i śpiewają dzieci, Gdańsk: Harmonia Universalis, 2016

Źródło obrazków: https://harmonia.edu.pl/pl/p/TAK-SIE-BAWIA-I-SPIEWAJA-DZIECI.-KSIAZKA/1187

Co się dzieje w mowie a więc czym są „Słowa w akcji”

Język najlepiej poznaje się w działaniu, uaktywniając słowa w codziennej komunikacji.

Pomocą, po którą warto w tym wypadku sięgnąć, są plansze i obrazki zawarte w „Słowach w akcji”. Dziecko, aktywnie nimi operując, uczy się nazywać, rozpoznawać i wykorzystywać poznawane elementy językowe w działaniu. Zaproponowany w „Słowach” zbiór kategorii leksykalnych jest różnorodny: to między innymi meble, ubrania, zwierzęta na łące, w zoo i na podwórku; zabawki, owoce i warzywa. Ilustrowane obrazkami słownictwo i sytuacje nawiązują do scenariuszy „Świata opowiadanego”, przybliżając postaci i zdarzenia z historii o Calineczce, niesfornych kózkach czy jesiennej wyprawie do lasu.

Atut pierwszy: językowa akcja

Zaczyna się więc językowa akcja, w której biorą udział słowa (obrazki nominacyjne) w wielu kontekstach sytuacyjnych (plansze tematyczne). Dzieci mają możliwość wcielania się w różne role, operując przy tym przedstawionymi na obrazkach słowami i dostosowując je do zilustrowanej sytuacji. W przypadku małych dzieci, dopiero wkraczających w język, będą to proste elementy językowe (wyrazy dźwiękonaśladowcze czy proste wyrazy). W przypadku dzieci starszych będą one bardziej skomplikowane, tworząc rozbudowane formy gramatyczne z użyciem czasowników, rzeczowników, przymiotników i przysłówków. Tym samym dzieci rozwijają swoją sprawność językową i – co najważniejsze – komunikacyjną.

Atut drugi: dobra zabawa

Sięgnięcie do zabawy tematycznej jest świetnym zabiegiem dydaktycznym. Ożywienie w zabawie mowy powoduje zaciekawienie jej poszczególnymi elementami, inspiruje do ich łączenia w zależności od kontekstu sytuacyjnego. Ułatwia też zapamiętywanie często trudnych dla dziecka nazw. Gruszka przecież rośnie na drzewie, można ją jeść, ułożyć na talerzu czy pokroić nożem. Początkowo językowa akcja toczy się na planszach, z wykorzystaniem kolorowych obrazków. Potem można ją przenieść na konkretne przedmioty i używając prawdziwych owoców, warzyw i garnków bawić się w sklep, dom, gotowanie. Można też do zabawy włączyć elementy muzykowania, aktywności ruchowej czy plastycznej, rozwijających umiejętności słuchowe, motoryczne i twórcze dziecka.

Atut trzeci: bliskie dziecku sytuacje i słowa

Warto podkreślić trafny dobór słownictwa i sytuacji komunikacyjnych, jaki zawarty został w „Słowach”. Jest on bliski dziecku, jego zainteresowaniom i naturalnej aktywności. Daje też sposobność utrwalenia poznanych środków językowych w codziennym życiu. Zaaranżowane za pomocą obrazków robienie zakupów można przecież doskonale „przećwiczyć” idąc z mamą do sklepu.

Naprawdę warto!

Połączenie „Słów w akcji” ze scenariuszami „Świata opowiadanego” to doskonała pomoc we wspomaganiu rozwoju mowy każdego dziecka. Można ją stosować w przypadku dzieci z głębokimi zaburzeniami w rozwoju języka, a także wówczas, gdy chcemy w mądry i wartościowy sposób pobawić się z naszym maluchem. Gorąco polecam!!!

dr Helena Liwo

specjalista surdologopedii, neurologopeda

Szubstarska D. (2017). Słowa w akcji. Seria obrazków i plansz do wczesnego wspomagania rozwoju mowy. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Co się dzieje w mowie a więc czym są „Słowa w akcji”

Język najlepiej poznaje się w działaniu, uaktywniając słowa w codziennej komunikacji.

Pomocą, po którą warto w tym wypadku sięgnąć, są plansze i obrazki zawarte w „Słowach w akcji”. Dziecko, aktywnie nimi operując, uczy się nazywać, rozpoznawać i wykorzystywać poznawane elementy językowe w działaniu. Zaproponowany w „Słowach” zbiór kategorii leksykalnych jest różnorodny: to między innymi meble, ubrania, zwierzęta na łące, w zoo i na podwórku; zabawki, owoce i warzywa. Ilustrowane obrazkami słownictwo i sytuacje nawiązują do scenariuszy „Świata opowiadanego”, przybliżając postaci i zdarzenia z historii o Calineczce, niesfornych kózkach czy jesiennej wyprawie do lasu.

Atut pierwszy: językowa akcja

Zaczyna się więc językowa akcja, w której biorą udział słowa (obrazki nominacyjne) w wielu kontekstach sytuacyjnych (plansze tematyczne). Dzieci mają możliwość wcielania się w różne role, operując przy tym przedstawionymi na obrazkach słowami i dostosowując je do zilustrowanej sytuacji. W przypadku małych dzieci, dopiero wkraczających w język, będą to proste elementy językowe (wyrazy dźwiękonaśladowcze czy proste wyrazy). W przypadku dzieci starszych będą one bardziej skomplikowane, tworząc rozbudowane formy gramatyczne z użyciem czasowników, rzeczowników, przymiotników i przysłówków. Tym samym dzieci rozwijają swoją sprawność językową i – co najważniejsze – komunikacyjną.

Atut drugi: dobra zabawa

Sięgnięcie do zabawy tematycznej jest świetnym zabiegiem dydaktycznym. Ożywienie w zabawie mowy powoduje zaciekawienie jej poszczególnymi elementami, inspiruje do ich łączenia w zależności od kontekstu sytuacyjnego. Ułatwia też zapamiętywanie często trudnych dla dziecka nazw. Gruszka przecież rośnie na drzewie, można ją jeść, ułożyć na talerzu czy pokroić nożem. Początkowo językowa akcja toczy się na planszach, z wykorzystaniem kolorowych obrazków. Potem można ją przenieść na konkretne przedmioty i używając prawdziwych owoców, warzyw i garnków bawić się w sklep, dom, gotowanie. Można też do zabawy włączyć elementy muzykowania, aktywności ruchowej czy plastycznej, rozwijających umiejętności słuchowe, motoryczne i twórcze dziecka.

Atut trzeci: bliskie dziecku sytuacje i słowa

Warto podkreślić trafny dobór słownictwa i sytuacji komunikacyjnych, jaki zawarty został w „Słowach”. Jest on bliski dziecku, jego zainteresowaniom i naturalnej aktywności. Daje też sposobność utrwalenia poznanych środków językowych w codziennym życiu. Zaaranżowane za pomocą obrazków robienie zakupów można przecież doskonale „przećwiczyć” idąc z mamą do sklepu.

Naprawdę warto!

Połączenie „Słów w akcji” ze scenariuszami „Świata opowiadanego” to doskonała pomoc we wspomaganiu rozwoju mowy każdego dziecka. Można ją stosować w przypadku dzieci z głębokimi zaburzeniami w rozwoju języka, a także wówczas, gdy chcemy w mądry i wartościowy sposób pobawić się z naszym maluchem. Gorąco polecam!!!

dr Helena Liwo

specjalista surdologopedii, neurologopeda

Szubstarska D. (2017). Słowa w akcji. Seria obrazków i plansz do wczesnego wspomagania rozwoju mowy. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Kiedy mowa dziecka rozwija się z oporem

Rozwój mowy to fascynujący i zagadkowy proces. W przypadku niemal każdego dziecka ma inny przebieg, zależny od jego indywidualnych predyspozycji czy otoczenia, w jakim na co dzień przebywa. Zdarza się jednak, że językowe nazywanie i rozumienie, jakie konieczne jest w efektywnej komunikacji, nie pojawia się u dziecka w oczekiwanym okresie. Przyczyną tego mogą być poważne zaburzenia np. wada słuchu czy niepełnosprawność intelektualna. Innym czynnikiem mogą stać się warunki środowiskowe wynikające z niskiej stymulacji językowej dziecka. Często ma to miejsce wówczas, gdy „rozmówcą” dziecka staje się komputer, smartfon lub tablet. Konsekwencją takich sytuacji jest opóźniony rozwój mowy polegający na nieharmonijnym nabywaniu umiejętności językowych w stosunku do wieku biologicznego. Mowa dziecka wymaga wówczas dodatkowego wsparcia.

Dorosłe „bajanie” ważne dla rozwoju mowy

Jednym ze sposobów takiej pomocy jest umożliwienie dziecku kontaktu z mową opowieściową. Kto z nas nie pamięta chwil grozy przy słuchaniu bajki o Jasiu i Małgosi, zagubionych w ciemnym lesie i więzionych przez złą Babę-Jagę? Albo losów grymaszącego Tadka-Niejadka, unoszącego się jak piórko nad drzewami. Tego bajania i opowiadania naszych dziadków i rodziców słuchaliśmy z zapartym tchem, często nie rozumiejąc do końca ich treści. Wszystko wydawało się jednak zrozumiałe, bo słyszana opowieść pełna była emocji w głosie dorosłego. My zaś, niecierpliwie wyczekujący jej końca, próbowaliśmy nieporadnie „opowiedzieć” dalsze losy występujących w niej postaci.

Od narracji dorosłego do dialogu z dzieckiem

Propozycją wykorzystania „żywej opowieści” do rozwijania czy też stymulowania mowy małego dziecka jest „Świat opowiadany”. Jego pomysłodawczynią i autorką jest Dorota Szubstarska przy współpracy Barbary Bednarskiej. „Świat opowiadany” to scenariusze obrazkowe, za pomocą których dziecko poznaje przedstawieniową i komunikacyjną funkcję języka. Scenariusze są zbiorem historyjek opartych na tematach zaczerpniętych z bajek, dziecięcych wierszy czy codziennego życia. „Opowiadaczem” jest początkowo dorosły, odkrywający przed dzieckiem kolejne elementy historyjki i stopniowo rozwijający swoją opowieść. Istotne jest przy tym, aby zainteresować dziecko fabułą i nawiązać z nim relację. Pomaga w tym żywa narracja dorosłego, jego mimika, gest, intonacja. Dzięki temu dziecko jest naturalnie włączane w opowieść w dostępny mu sposób – wykrzyknieniem nawiązującym do emocji (Ojej, to Baba-Jaga), wyrazem dźwiękonaśladowczym (Frrr, leci biedronka) czy prostą wypowiedzią (Miś śpi). Zaczyna snuć razem z dorosłym swoją opowieść.

Opowieści bogate językowo

Istotną dla rozwoju mowy wartością zawartych w „Świecie” historyjek jest zróżnicowany materiał językowy, oparty na wspomnianych wcześniej fabułach bajek, narracjach codziennych wydarzeń oraz klasyce literatury dziecięcej. Przybliża to dziecku bogactwo języka – od jego użytkowej do literackiej, często poetyckiej formy. Tematyka scenariuszy jest też bliska dziecku i odwołuje się do jego zainteresowań. To na przykład Jaś i Małgosia, Calineczka, Biedronka i żuk czy Tadek-Niejadek. To także opowieści związane z porami roku, jak choćby ta o jesiennej pogodzie, która nie nastraja do wyjścia z domu. Scenariusze stanowią też nierzadko zachętę do samodzielnego czytania. Zawarte w nich historie, w szczególności bajki, można przecież znaleźć na kartkach książek i pokusić się o rozszyfrowanie ich treści. I jeszcze jedno – te historie inspirują dzieci i dorosłych do podjęcia prób w kreowaniu własnych opowieści.

W klimacie zabawy

Sama fabuła poszczególnych scenariuszy jest pretekstem do wymyślania zabaw językowych, słuchowych, muzycznych, ruchowych i plastycznych. Można w nich wykorzystać instrumenty muzyczne, pomoce plastyczne i gimnastyczne, przedmioty codziennego użytku. Można też użyć odpowiednich do tematu historyjki rekwizytów i pokusić się o odegranie miniprzedstawienia. Ta różnorodność doświadczeń ma znaczenie zarówno dla kształtowania językowych umiejętności dziecka, jak i bogacenia jego wiedzy o świecie i relacjach społecznych. Przede wszystkim jednak klimat zabawy jest niezbędny do uzyskania wspólnej przestrzeni komunikacyjnej z dzieckiem, tak ważnej dla rozwoju mowy.

Przemyślana szata graficzna

Grafika scenariuszy jest minimalistyczna, ale atrakcyjna dla dzieci. Eksponuje najważniejsze zdarzenia poszczególnych opowieści oraz ruch i emocje pojawiających się w nich postaci. Pociąga to za sobą prostotę narracji, dzięki czemu opowiadana historia zrozumiała jest nawet przez najmłodsze dzieci. Umożliwia to naturalne odkrywanie przez dziecko struktury języka, jego elementów i ich sekwencji, a w konsekwencji wprowadza w świat komunikacji językowej.

Świetny przewodnik po krainie mowy

„Świat opowiadany” i jego kontynuacja „Nowy Świat opowiadany”, oba wydane przez gdańskie Wydawnictwo Harmonia, od kilku lat wspaniale wpisują się w katalog pomocy niezbędnych w rozwijaniu mowy dziecka. Ilustrowane historie można wykorzystać na zajęciach logopedycznych czy pedagogicznych, dostosowując zadania do umiejętności językowych i poznawczych dziecka. Sprawdzają się również w domowym spędzaniu czasu z dzieckiem inspirując do wspólnych przeżyć przy językowych opowieściach. Mogę też dodać, że lubią je wszystkie dzieci – od tych najmłodszych, jeszcze „raczkujących” w świecie mowy, przez chłonne wiedzy przedszkolaki aż do bardziej zaawansowanych językowo uczniów. Także dorośli z błyskiem w oku zerkają na kolorowe obrazki i zaczynają snuć opowieść… Do historyjek dołączony jest praktyczny przewodnik, w którym znaleźć można propozycje zabaw opartych na scenariuszach do indywidualnej czy też grupowej pracy z dziećmi. Niezależnie od przyjętej formy zajęć, zawsze wspaniale jest obserwować zasłuchane buzie dzieci i wchodzić z nimi w dialog.

dr Helena Liwo

specjalista surdologopedii, neurologopeda

Szubstarska D. (2014). Świat opowiadany. Scenariusze obrazkowe do zajęć rozwijających mowę z małymi dziećmi od 2. roku życia. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Szubstarska D. (2015). Nowy świat opowiadany. Scenariusze obrazkowe do zajęć rozwijających mowę z małymi dziećmi od 2. roku życia. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Kiedy mowa dziecka rozwija się z oporem

Rozwój mowy to fascynujący i zagadkowy proces. W przypadku niemal każdego dziecka ma inny przebieg, zależny od jego indywidualnych predyspozycji czy otoczenia, w jakim na co dzień przebywa. Zdarza się jednak, że językowe nazywanie i rozumienie, jakie konieczne jest w efektywnej komunikacji, nie pojawia się u dziecka w oczekiwanym okresie. Przyczyną tego mogą być poważne zaburzenia np. wada słuchu czy niepełnosprawność intelektualna. Innym czynnikiem mogą stać się warunki środowiskowe wynikające z niskiej stymulacji językowej dziecka. Często ma to miejsce wówczas, gdy „rozmówcą” dziecka staje się komputer, smartfon lub tablet. Konsekwencją takich sytuacji jest opóźniony rozwój mowy polegający na nieharmonijnym nabywaniu umiejętności językowych w stosunku do wieku biologicznego. Mowa dziecka wymaga wówczas dodatkowego wsparcia.

Dorosłe „bajanie” ważne dla rozwoju mowy

Jednym ze sposobów takiej pomocy jest umożliwienie dziecku kontaktu z mową opowieściową. Kto z nas nie pamięta chwil grozy przy słuchaniu bajki o Jasiu i Małgosi, zagubionych w ciemnym lesie i więzionych przez złą Babę-Jagę? Albo losów grymaszącego Tadka-Niejadka, unoszącego się jak piórko nad drzewami. Tego bajania i opowiadania naszych dziadków i rodziców słuchaliśmy z zapartym tchem, często nie rozumiejąc do końca ich treści. Wszystko wydawało się jednak zrozumiałe, bo słyszana opowieść pełna była emocji w głosie dorosłego. My zaś, niecierpliwie wyczekujący jej końca, próbowaliśmy nieporadnie „opowiedzieć” dalsze losy występujących w niej postaci.

Od narracji dorosłego do dialogu z dzieckiem

Propozycją wykorzystania „żywej opowieści” do rozwijania czy też stymulowania mowy małego dziecka jest „Świat opowiadany”. Jego pomysłodawczynią i autorką jest Dorota Szubstarska przy współpracy Barbary Bednarskiej. „Świat opowiadany” to scenariusze obrazkowe, za pomocą których dziecko poznaje przedstawieniową i komunikacyjną funkcję języka. Scenariusze są zbiorem historyjek opartych na tematach zaczerpniętych z bajek, dziecięcych wierszy czy codziennego życia. „Opowiadaczem” jest początkowo dorosły, odkrywający przed dzieckiem kolejne elementy historyjki i stopniowo rozwijający swoją opowieść. Istotne jest przy tym, aby zainteresować dziecko fabułą i nawiązać z nim relację. Pomaga w tym żywa narracja dorosłego, jego mimika, gest, intonacja. Dzięki temu dziecko jest naturalnie włączane w opowieść w dostępny mu sposób – wykrzyknieniem nawiązującym do emocji (Ojej, to Baba-Jaga), wyrazem dźwiękonaśladowczym (Frrr, leci biedronka) czy prostą wypowiedzią (Miś śpi). Zaczyna snuć razem z dorosłym swoją opowieść.

Opowieści bogate językowo

Istotną dla rozwoju mowy wartością zawartych w „Świecie” historyjek jest zróżnicowany materiał językowy, oparty na wspomnianych wcześniej fabułach bajek, narracjach codziennych wydarzeń oraz klasyce literatury dziecięcej. Przybliża to dziecku bogactwo języka – od jego użytkowej do literackiej, często poetyckiej formy. Tematyka scenariuszy jest też bliska dziecku i odwołuje się do jego zainteresowań. To na przykład Jaś i Małgosia, Calineczka, Biedronka i żuk czy Tadek-Niejadek. To także opowieści związane z porami roku, jak choćby ta o jesiennej pogodzie, która nie nastraja do wyjścia z domu. Scenariusze stanowią też nierzadko zachętę do samodzielnego czytania. Zawarte w nich historie, w szczególności bajki, można przecież znaleźć na kartkach książek i pokusić się o rozszyfrowanie ich treści. I jeszcze jedno – te historie inspirują dzieci i dorosłych do podjęcia prób w kreowaniu własnych opowieści.

W klimacie zabawy

Sama fabuła poszczególnych scenariuszy jest pretekstem do wymyślania zabaw językowych, słuchowych, muzycznych, ruchowych i plastycznych. Można w nich wykorzystać instrumenty muzyczne, pomoce plastyczne i gimnastyczne, przedmioty codziennego użytku. Można też użyć odpowiednich do tematu historyjki rekwizytów i pokusić się o odegranie miniprzedstawienia. Ta różnorodność doświadczeń ma znaczenie zarówno dla kształtowania językowych umiejętności dziecka, jak i bogacenia jego wiedzy o świecie i relacjach społecznych. Przede wszystkim jednak klimat zabawy jest niezbędny do uzyskania wspólnej przestrzeni komunikacyjnej z dzieckiem, tak ważnej dla rozwoju mowy.

Przemyślana szata graficzna

Grafika scenariuszy jest minimalistyczna, ale atrakcyjna dla dzieci. Eksponuje najważniejsze zdarzenia poszczególnych opowieści oraz ruch i emocje pojawiających się w nich postaci. Pociąga to za sobą prostotę narracji, dzięki czemu opowiadana historia zrozumiała jest nawet przez najmłodsze dzieci. Umożliwia to naturalne odkrywanie przez dziecko struktury języka, jego elementów i ich sekwencji, a w konsekwencji wprowadza w świat komunikacji językowej.

Świetny przewodnik po krainie mowy

„Świat opowiadany” i jego kontynuacja „Nowy Świat opowiadany”, oba wydane przez gdańskie Wydawnictwo Harmonia, od kilku lat wspaniale wpisują się w katalog pomocy niezbędnych w rozwijaniu mowy dziecka. Ilustrowane historie można wykorzystać na zajęciach logopedycznych czy pedagogicznych, dostosowując zadania do umiejętności językowych i poznawczych dziecka. Sprawdzają się również w domowym spędzaniu czasu z dzieckiem inspirując do wspólnych przeżyć przy językowych opowieściach. Mogę też dodać, że lubią je wszystkie dzieci – od tych najmłodszych, jeszcze „raczkujących” w świecie mowy, przez chłonne wiedzy przedszkolaki aż do bardziej zaawansowanych językowo uczniów. Także dorośli z błyskiem w oku zerkają na kolorowe obrazki i zaczynają snuć opowieść… Do historyjek dołączony jest praktyczny przewodnik, w którym znaleźć można propozycje zabaw opartych na scenariuszach do indywidualnej czy też grupowej pracy z dziećmi. Niezależnie od przyjętej formy zajęć, zawsze wspaniale jest obserwować zasłuchane buzie dzieci i wchodzić z nimi w dialog.

dr Helena Liwo

specjalista surdologopedii, neurologopeda

Szubstarska D. (2014). Świat opowiadany. Scenariusze obrazkowe do zajęć rozwijających mowę z małymi dziećmi od 2. roku życia. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.

Szubstarska D. (2015). Nowy świat opowiadany. Scenariusze obrazkowe do zajęć rozwijających mowę z małymi dziećmi od 2. roku życia. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.