Opowieść siódma – Malowanie domu
Szerokie i wąskie znaczenia słów, czyli jak duży staje się ogromny, wysoki i… dorosły
Smutny szary domek trzeba koniecznie odmalować. Już samo malowanie wnosi radość życia, bo to ruch, zmiana i w przypadku naszych malujących misiów – także okazja do psot😊 O tym właściwie jest opowieść o malowaniu domku przez cztery misie. Ale my skupimy uwagę na słowach, które dobieramy odpowiednio po to, by przybliżyć treść dzieciom.
W najprostszym tekście dobieramy słowa o szerokich znaczeniach:
Ojej! Co to? Jaki brzydki domek… Misiom nie podoba się taki dom. Smutno misiom: „Musimy coś zrobić!.”
O! Tak, to jest pomysł! Misie mówią: „Mamy kolorowe farby. Mamy też pędzle i drabinę. Damy sobie radę” Do roboty!
Och! Jak Misie ładnie malują! A jak trudno malować dach. Trzeba stać wysoko na drabinie…
Oj! Farba się leje! Oj! Oj! A ten miś mówi: „ A ja robię chlap, chlap, dla zabawy. Zielony nos! Ha, ha!” Ale wesoło!
Ach udało się. Dom jest taki ładny. Misie wołają: „Mamy ładny dom.” Misiom jest wesoło . Dobra robota! Brawo!
W naszej opowieści o malowaniu domku używamy słów brzydki – ładny, smutno – wesoło.
Ale one nie są precyzyjne! Spróbujmy je zamienić:
Dom jest brzydki, czyli: szary, brudny, obdrapany, stary, smutny ☹
Dom jest ładny, czyli: kolorowy, piękny, odmalowany, odnowiony (jak nowy), piękny😊
Misie są smutne, czyli: zmartwione, niezadowolone, ☹ ale gotowe do pracy
Misie są wesołe, czyli: zadowolone, dumne ze swojej pracy 😊
Jeśli przyjrzymy się tej zamianie, szybko zauważymy, że użyliśmy słów o węższym znaczeniu, ale … trudniejszych.
Wyjaśnijmy różnice:
Dla dzieci z zaburzeniami rozwoju ważna jest minimalizacja systemu językowego. Chodzi o to, by na początek wybrać słowa podstawowe, które będą miały szerokie znaczenie. Pozwalają one na opisywanie świata i rozwój poznawczy dziecka. Są to słowa nieprecyzyjne, ale zrozumiałe i na początek wystarczające.
Bo co to znaczy DUŻY? Dla małego dziecka DUŻY oznacza wszystko, co jest… większe od dziecka, albo większe od tego, co dziecko postrzega jako bardzo małe.
Duży jest człowiek: dorosły, gruby, stary, silny, wysoki, również starsze dziecko.
Duży jest: wielki biurowiec, ogromna ciężarówka (również ta zabawkowa), piętrowy dom i szeroka rozległa plaża.
Duża jest wysoka wieża z klocków i piesek (niewiele większy od dziecka), ciężka walizka i luźny sweterek.
A maluch, kiedy rośnie pokazuje: taaaki duży jestem😊 i staje się poważny.
Wszystkie słowa bardziej dokładnie opisujące to co DUŻE będą pojawiać się w słowniku dziecka stopniowo, razem z poszerzającym się zasobem słów. Niektóre słowa (takie jak np. rozległy) mogą pojawić się dopiero w wieku szkolnym, kiedy dziecko już czyta teksty.
Słowa robą się dorosłe razem z dzieckiem😊
Opowieść: Malowanie domu;
źródło: D. Szubstarska przy współpracy B. Bednarskiej; Świat Opowiadany; Wyd. Harmonia 2014
Dorota Szubstarska – specjalistka surdologopedii